En hoe je beleggingsportefeuille te beschermen tegen een beurscorrectie
De beleggingen van Nederlandse huishoudens stegen in het derde kwartaal van 2024 naar een recordhoogte van 190 miljard euro, blijkt uit cijfers van De Nederlandse Bank. Inclusief de beleggingen van Nederlandse verzekeraars, pensioenfondsen en andere instituten wordt er momenteel meer dan 1.000 miljard geïnvesteerd in aandelen. Meer dan de jaarlijkse waarde van de Nederlandse economie.
Acht redenen waarom deze waarde fors kan dalen in de komende twaalf maanden.
1. Het marktsentiment draait
De zeven andere argumenten in dit artikel betreffen fundamentele oorzaken voor een aandelencrash, maar op korte termijn worden de aandelenbeurzen gedreven door sentiment. De afgelopen jaren zijn de aandelenkoersen telkens verder opgelopen, omdat het sentiment was dat centrale banken en de politiek in de bres zouden springen voor grote bedrijven (en dus voor de beleggers in die bedrijven).
Onder de noemer 'quantitative easing', renteverlagingen en Coronasteun was er altijd een excuus om aandelen te blijven kopen. Met de nieuwe politieke wind die waait in de VS, in combinatie met geopolitieke chaos, zijn die zekerheden weg en daarmee de bodem onder de aandelenbeurzen.
2. Extreme waarderingen: aandelenkoersen op recordhoogte
Uit verschillende objectieve maatstaven, zoals de Shiller PE, de koers/winstverhouding en de koers/boekwaarde, blijkt dat aandelen nabij historische hoogtepunten staan. Dit geldt met name in de VS, maar ook Europese aandelen zijn niet bepaald goedkoop. Dit alles gedreven door een snelle winstgroei in de technologiesector die nu ook afvlakt.
3. Concentratierisico
Zeven Amerikaanse bedrijven zijn qua beurswaarde groter dan de economieën van Nederland, Duitsland, Frankrijk en Italië samen. Deze 'magnificent seven' vertegenwoordigen al enige tijd circa de helft van de volledige S&P 500, bestaande uit vijfhonderd van de grootste Amerikaanse bedrijven. De geschiedenis leert dat zo'n hoge concentratie van de waarde van enkele aandelen nooit goed afloopt. De onvermijdelijke gevolgen: sociale onrust, politiek ingrijpen en/of het leeglopen van de bubbel als de winstgroei van deze bedrijven plots afneemt.
4. De grote beleggers wachten af
De cashpositie van succesvolle en grote beleggers als Warren Buffett staat ook op of nabij recordhoogtes. Zij wachten hun kansen dus af. Dit geldt overigens niet voor de grootste vermogens- en fondsbeheerders van de wereld, zoals Blackrock met een beheerd vermogen van bijna 12 biljoen (12000 miljard!) dollar. Hun mandaat is beleggen, en dat zullen ze blijven doen.
Nu zal er een grote groep particuliere beleggers zijn die in bovenstaande feiten geen reden zien om hun aandelen te verkopen. Zij beleggen immers in 'veilige', 'defensieve' of uitsluitend Europese aandelen. Zij zien juist een hele lage concentratie van hun grondstoffen- of voedingsaandelen in de indices. Voor hen de volgende vier redenen voor een bredere aandelencrash:
5. Vergrijzing
De veranderende bevolkingspiramide in een groot deel van de wereld heeft direct effect op het aandelenbezit. De afgelopen decennia zorgde juist de groep rijke vijftigers en begin-zestigers voor een enorme boost in het aandelenbezit. De komende decennia komt deze groep in een leeftijdscategorie waarbij aandelen (met hun langetermijnkarakter) minder interessant worden en in de VS gepensioneerden bij wet gedwongen worden om hun opgebouwde (aandelen)pensioen 'op te eten' en dus te liquideren.
De verwachte uitstroom uit pensioenfondsen zal binnen afzienbare tijd groter worden dan de verwachte instroom, hetgeen desastreuze gevolgen kan hebben voor aandelen, ook defensieve aandelen.
6. Crisis in commercieel vastgoed
Er zitten nog een aantal 'verborgen' risico's in het financieel systeem na de herkapitalisatiegolf van banken na de kredietcrisis van 2008/2009. De extreme schuldenberg gekoppeld aan commercieel vastgoed (kantoren) en het schrikbarend percentage wanbetalingen is zo'n risico. In de komende twee jaar moet alleen al in de VS voor meer dan 1000 miljard dollar aan commerciële vastgoedleningen afgelost worden op panden die nog steeds voor een fors deel leeg staan. Dit is vooral een probleem voor de banken. En juist door die kredietcrisis weten we: het probleem van banken is vooral óns probleem.
7. Terugkerende inflatie
Een beetje inflatie is niet per se slecht voor aandelen, zolang de bedrijfswinsten meestijgen met de inflatie. Op dit moment ontvouwt zich echter een scenario waarin de inflatie weer zal toenemen door allerlei handelsrestricties en -tarieven, zonder dat bedrijven hiervan profiteren. Een lagere Amerikaanse dollar, de enige logische reden voor de huidige Amerikaanse handelspolitiek, is slecht nieuws voor Europese aandelenbezitters. Op korte termijn zal er meer vraag zijn naar Europese aandelen, maar op langere termijn zal de winst van vrijwel alle Europese bedrijven last krijgen van die inflatoire barrières opgelegd door onze voorname handelspartner.
8. Nieuwe generatie beleggers
Een aanzienlijk deel van het nieuwe kapitaal in aandelen kwam de afgelopen jaren van de post-Covid beleggersgeneratie; de groep beleggers die veelal uit verveling of onvrede over de werkdruk vanaf 2020 in aandelen (en crypto/vastgoed) begon te beleggen. Deze generatie ontbeert niet alleen essentiële ervaring met fundamentele analyse, zij is ook nog niet gewend aan extreme beweging in aandelen, zoals in 1989, 2001 en 2008. Als deze generatie het vertrouwen in aandelen verliest, dan kunnen jarenlange stijgingen in korte tijd ongedaan gemaakt worden.
Bescherming tegen aandelencrash
Als die aandelencrash er komt, hoe kunnen we ons daar dan tegen beschermen? Dat is eigenlijk vrij simpel: spreiding en verzekering.
Spreiding kan gerealiseerd worden door te beleggen in zoveel mogelijk beleggingscategorieën, zoals vastgoed, grond, bedrijfsleningen, consumentenleningen, grondstoffen. Belangrijk daarbij is om, gelet op de acht redenen voor een aandelencrash, zo min mogelijk te beleggen in effecten die onderhevig zijn aan koersschommelingen.
Zekerheid zit in het verkrijgen van onderpand en persoonlijke zekerheden van kredietnemers en uitgevende instellingen. Als die zekerheden voldoende waarde hebben, dan is het rendement op die belegging gewaarborgd en minder onderhevig aan sentiment. Bij voldoende spreiding is er bovendien ook in extremere scenario's een mogelijkheid een deel van de portefeuille te verkopen tegen de nominale waarde.
Verzekering van aandelenposities is daarnaast ook mogelijk, bijvoorbeeld door het kopen van put-opties of short gaan. Op langere termijn is dit echter een strategie die rendement kost en verdient voldoende spreiding over andere categorieën de voorkeur.